Çağımızın en büyük problemlerinden birisi olan stres nedir? 7 den 70’e herkesin ortak sorunu haline gelmiş bir durumdur. Peki stres nedir? Strese ne/neler sebep olur? Her gün çeşitli zorlukla karşılaşıyoruz. Kimi zaman iş yerindeki yoğun tempo, kimi zaman okul, dersler, sınavlar, gelecek kaygısı… Hayatımızın her anında bizimle birlikte olan stres nedir?
Stresin Tanımı Nedir?
Kısaca yaşanılan olaylar karşısında zihinsel baskı ile baş edememe durumuna stres denir. Benliğimiz kendini tehdit ve fazla baskı altında hissetmeye başladığında stres hormonu devreye girer. Bazı durumlarda bu kişinin harekete geçmesini, tehdit anında beynin ve iç güdünün kendini korumasını kolaylaştırır. Ancak bu durum kişiyi sürekli olarak bir tehdit, baskı ve sıkışmış durumda hissetmesine sebebiyet verir. Zaman içerisinde bu durum kişinin mental ve fiziksel sağlığını büyük oranda olumsuz yönde etkilemektedir.
Peki strese ne sebep olur?
Gelin stresin belli başlı sebeplerini inceleyelim.
Stresin birçok sebebi olabilir ve bu sebepler kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. A kişinin yaşadığı durumun aynısını diğer bir B kişisi yaşadığında aynı oranda stres seviyesi artışı görmemek mümkündür. Olay karşısında verilen tepkiler ve başa çıkma durumu farklılıklar gösterebilmektedir. Bununla birlikte stres sonucu açığa çıkan, gözle görülebilir olan fiziksel değişimler ve hastalıklarda da farklılıklar gözlemlenebilmektedir. Dolayısıyla bireyi strese sokan durumu tanımlamak ve bu durumu açıklamak zor bir süreçtir.
Stresin Belli Başlı Sebeplerini İnceleyelim.
Stresin Nedenleri Nelerdir?
- Baskı altında hissetme durumu.
- Büyük veya yeni değişiklikler ile karşılaşmak.
- Bir konu hakkında gereğinden fazla düşünüp bunun için sürekli olarak endişelenmek.
- Bir durum veya olay üzerinde yeterince otorite kuramamak.
- Kişiye bunaltıcı hissettiren sorumluluklar yüklenmesi.
- Travma sahibi olmak. Irkçılık, taciz, tecavüz.
- Bir yakının kaybını yaşamak.
- Boşanma veya ayrılık yaşamak.
- Ebeveynlerin boşanma/ayrılığına tanık olma.
- Finansal olarak zorluk yaşama ve finansal sorumluluğun artması.
- Fiziksel veya ruhsal olarak bir hastalığa yakalanma
- Bir yakının hastalığa yakalanması.
- Geçim zorluğu yaşamak.
- Sınavlardan yeterli notu alamamak.
Peki Çağımızın En Büyük Sorunlarından Birisi Olan Stresin İnsan Üzerindeki Etkileri Nelerdir?
Daha öncede bahsettiğimiz gibi her yaşanılan aynı olay karşısında her bireyde aynı ölçüde stres seviyesi ve tepkiler gözükmeyebilir. Bu durum kişinin stresle nasıl başa çıktığıyla da bağlantılıdır.
Aynı durum hayvanlar içinde geçerli olmasıyla birlikte: Stresin insan vücudu ve insan zihni üzerinde birden fazla etkisi olduğu bilinmektedir.
Stresin Bazı Fiziksel Etkileri Şunlardır
- Baş ağrısı.
- Baş dönmesi.
- Migren.
- Yüksek kan basıncı.
- Kalp rahatsızlıkları.
- Solunum yolu rahatsızlıkları.
- Astım.
- Cilt rahatsızlıkları.
- Egzama.
- Sedef hastalığı.
- Sivilcelenme.
- Kalp krizleri.
- Saç dökülmeleri.
- Kilo kaybı.
- Kilo artışı.
- Bacak ağrıları.
- Nefes alış verişlerde zorluk yaşama.
Gibi sebepleri, insan üzerindeki fiziksel etkileri olarak sıralayabiliriz.
Peki Stresin İnsan Üzerinde Yarattığı Ruhsal Rahatsızlıklar Nelerdir?
Stres kendi başına duygusal bağlamda gerçekleşen bir durum kaynaklı olduğu için yarattığı fiziksel rahatsızlıkların yanı sıra ruhsal sıkıntılar daha fazla görülmektedir. Kişi bazen yaşadığı bu ruhsal sıkıntıları dışarıya göstermeyebilir yani bilinçli veya bilinçsiz olarak gizlemeye çalışabilir. Stresin insan üzerindeki ruhsal/psikolojik etkilerini inceleyelim.
Stresin Bazı Ruhsal Etkileri Şunlardır
- Depresyon.
- Anksiyete.
- Normalden çok uyuma.
- Normalden az uyuma.
- Kaygı bozukluğu.
- Sebepsiz gibi gözüken ani ağlamalar.
- Sinir krizleri.
Hayatımızın her anında yaşadığımız bir durum olan stresle nasıl başa çıkabiliriz?
Stres anlarında yaşanılan durumlarla kişinin bireysel olarak başa çıkması mümkün olabilir. Peki kişi bunu hangi yollarla sağlayabilir? Sizin bu yolları listeledik.
- Kişinin günlük rutinini değiştirmesi.
- Yoga, meditasyon ve spor gibi alanları günlük rutinine eklemesi.
- Belli başlı strese sürükleyen alışkanlıklardan vazgeçilmesi.
- Alkol, tütün kullanımı bırakması, azaltması veya başlamaması.
- Nefes egzersizleri yapması.
- Sağlıklı beslenmesi.
- Bol su tüketmesi.
- Çeşitli hobiler edinmesi.
- Başarılı ve mutlu hissedebileceği aktivitelere katılması.
- Olumlu düşüncelere yönelmek.
- Sosyalleşme.
- Kendine vakit ayırma.
- Doğal ortamlarda bulunma. Kamp yapma, Piknik yapma vb.
Kişi bu tarz yollarla bireysel olarak stres durumlarıyla başa çıkabilmektedir ancak stresle başa çıkmak için yeterli gelmediği noktalarda uzman bir psikologdan destek alınması tavsiye edilmektedir. Stres içerisinde yaşayan kişinin her zaman bu zor durumunu farkına varmış olması görülmez bu noktada ise bir yakının kişinin durumu farkına varması ve yeterli gelecek ise yukarıda listelediğimiz bireysel yollarla çözüme itmesi, destek ve yanında olması gerekmektedir. Eğer bireysel çözüm yolları yeterli gelmez ise yine bu noktada stres ile baş edememiş olan kişiyi yakını bir uzmandan destek ve yardım alması için psikolog yardımı almasını sağlamalıdır.
