Menopoz döneminde ve yaşın ilerlemesiyle birlikte kadınlarda kemikler hassaslaşır. Bu nedenle menopoz dönemindeki osteoporoz riskini bu dönemde merak ediyor olabilirsiniz. Bu dönem ortalama 45-52 yaşlar arasında kadınların adet döngüsünün kesilmesi ve vücudunda bazı hormonal değişikliklerin meydana gelmesini kapsar. Bu hormonal değişiklikler aynı zamanda ilerlemiş yaş osteoporoza sebep olur.
Osteoporoz kemiklerin kırılgan olması, kemik kütlesinin azalması ve kemik yapısının değişmesiyle karakterizedir. Yaşlı kadın popülasyonunda bu dönemden sonraki dönemde görülme sıklığı oldukça fazladır. Osteoporozun kemik kırıkları oluşmadan önce var olduğu anlaşılmaz. Bu sebeple önlem alınmalıdır. Bu önlemler, kalsiyum ve d vitamini takviyelerini ve kaynaklarını içerir.
Menopoz Nedir?
Birçok kadında 45-52 yaşlar arasında olur. Adet döngüsünün kesilmesi ve hormonsal durumdaki değişiklikleri kapsar Bireylerde farklı yaşlarda başlayan menopoz dönemi, genetik faktörlere, adet döneminin başlama zamanına, bireyin genel sağlık durumuna bağlı olarak kişiden kişiye değişebilir. Kadınlar hayatının uzun bir dönemini menopoz ve menopoz sonrası dönemde geçirmektedirler. Bu nedenle menopoz ve menopozla ilgili sağlık sorunları üzerinde durulması gerekmektedir.
Adet döneminin kesilmesi bir anda değil birkaç yıl içinde oluşur. Bu dönem öncesinde kadınların oosit üretmesinin kesilmesiyle ortaya çıkan bir menopoz öncesi evre vardır. Bu evreye perimenopoz evre denir. Bu evrede kadınlarda düzensiz adet döngüsü görülür. Genellikle rahatsız edici olmasının yanısıra kadınların fiziksel ve ruh sağlığını da etkiler
Menopoz Semptomları
Bu dönemde kadınlarda bazı rahatsız edici semptomlar görülür. Bunlar vazomotor semptomlar ve fiziksel semptomlardır. Vazomotor semptomlar en sık görülenleridir. Vazomotor semptomlar , sıcak basmaları, gece terlemeleri, soğuk terlemeler gibi semptomlardır. Vazomotor semptomların yanında birçok fiziksel semptom da görülür. Genellikle rahatsız edici olmasının yanısıra kadınların fiziksel ve ruh sağlığını da etkiler.
Belirtilen semptomların görülme zamanı kişiden kişiye değişmekle birlikte ortalama 5-7 sene sürer. Bunun yanında bazı bireylerde 15 sene bile sürebilir Psikolojik olarak sinirli ve agresif olma, uyku problemleri, depresyon ve anksiyete gibi etkiler görülebilir.
Bireylere göre değişmekle birlikte bazı bireyler çok fazla etkilenmekte, bazı bireylerde bu durumdan daha az etkilenmektedir. Adetin kesilmesi döneminde hormonların farklılaşmasıyla kronik hastalık riski ortaya çıkar. Bu riskler genellikle kardiyovasküler hastalıklar ve kemik hastalıklarıdır
Osteoporoz Nedir?
Düşük kemik ve mineral yoğunluğu ile karakterizedir. Kemiğin yapısındaki şekil bozuklukları, kemik erimesi, kemiğin mineral yoğunluğunun azalması gibi nedenlerle kişinin kemik kırılganlığını arttırır. Bu durum genellikle humerus, el ve ayak bileği ve kalça kemiği gibi uzuvlarda küçük bir kırılma yaşanmadan fark edilmez.
Kemikler vücutta kalsiyum ve fosforu depolarlar. Bunun amacı organları korumak ve kemik gelişimini sağlamaktır. Bireyler belli bir yaşa kadar sürekli kemik oluşturur ve geliştirirler. Ortalama 30 yaşlar civarında kemik kütlesi maksimum kapasiteye ulaşır. Bu düzeyden sonra düzenli olarak kemik kütlesinde kayıplar başlar. Kemik kütlesi genel olarak yaş ve genetik faktörlerin etkisinde olmasına rağmen, beslenme, egzersiz ve kullanılan ilaçlar aynı zamanda bazı hastalıklar da bu durumu etkiler.
Osteoporoz Sınıflandırılması
Bu hastalık birçok nedenle ortaya çıkabilir. Çıkma sebepleri birincil ve ikincil olarak sınıflandırılmıştır.
Birincil sebepler: Primer osteoporoz olarak da bilinen birincil sebepler, kadınlarda yaş ve cinsiyet hormonlarının eksikliğine bağlıdır. Menapoz sonrası kadınlarda azalan östrojen seviyesi , kemik kütlesinde azalmalara yol açar.
İkincil Sebepler: Sekonder osteoporoz bu hastalığın ilaçlar veya başka bir hastalık sonucu oluşmasına denir. Bir veya birkaç hastalık ya da ilaç sebebiyet verebilir. Bu hastalık genellikle kalsiyum, D vitamini ve cinsiyet hormonları ve bu hormonlardaki değişimlerle ilgili sistemlerden kaynaklanır
Menopozun Osteoporoz ile İlişkisi
Menopoz döneminde osteoporoz riski artar. Kadınların çoğunda ilerleyen yaşta azalan kemik kütlesi bu dönemin etkisi ile hızlanmaya başlar. Osteoporoz yaklaşık 20 milyon insanı etkilemekte ve osteoporoz sebebiyle oluşan kırıklar sebebiyle önde gelen bir halk sağlığı sorunu olmaktadır. Orta yaşlardaki kadınlar için kemik kaybındaki en önemli risk faktörü bu döneme girmeleridir.
Kadınlar yaşamları boyunca trabeküler kemiklerinin %50’sini ve kortikal kemiklerinin %30’unu kaybetmektedir. Bu kayıpların yaklaşık yarısı bu dönemden sonra gerçekleşmektedir. Menapoz ve sonrası kadınlar şiddetli bir kemik kütlesi kaybı yaşayabilirler. Primordial folliküllerin tükenmesi sebebiyle ovaryan östradial adı verilen salgı menopoz döneminde durur.
Erken menopoza girmek kemik kütlesindeki kaybı arttırır. Araştırmalara göre, menopozdan sonraki 5 ila 7 sene içinde kadınlar genel kemik kütlelerinin %20sini kaybederler Menopoz sonrası azalan kemik kütlesinin sebepleri hakkında bazı teoriler vardır. Bu teorilerden en kabul göreni östradial salgısının kemik emen hücreler yani osteoklast hücrelerinin aktivasyonu üzerinde doğrudan etkisi olmasıdır
50 ila 80 yaşındaki kadınlarda osteoporoz sebebiyle boy uzunluğunda kısalma görülebilmektedir. Birincil osteoporozda etkili olan yaş etmeni hem kadınlarda hem erkeklerde etkilidir fakat kadınların kemik kütlesi az olduğu için osteoporozdan daha fazla etkilenmektedirler
