DASH diyetinin ne olduğu ve kullanıldığı durumlar merak edilir. DASH diyetinin açılışı ‘’ Dietary Approaches to Stop Hypertension’’ olarak adlandırılır. Türkçe karşılığı olarak bu diyet yüksek tansiyonu durdurmak için diyet yaklaşımları anlamına gelmektedir. Bu diyetin amacı adından da anlaşıldığı gibi yüksek tansiyonu durdurmak ve önlemek olduğu görülmektedir.
DASH Diyeti Nedir?
Bahsedildiği gibi DASH diyeti yüksek tansiyon hastaları için önerilmiş. Beslenme düzeni çözümüdür. Amerika’da Ulusal Sağlık Enstitüsü tarafından araştırmalar yapılmış ve yüksek tansiyonlu hastalarda beslenme düzeniyle hastaların iyileşmesi ve riski olan gruplarda da yüksek tansiyon durumunun engellemesini amaçlamıştır. Bu diyetle hastaların düzenli kullandıkları tansiyon ilaçlarını bile bıraktırmayı hedef almışlardır.
Bu diyet sürekliliğinin olduğu görülen ve isim olarak bile bilinecek kadar iyi sürdürülebilen diyet programlarından biri olmuştur. Diyetin içeriğine genel bir bakış atılacak olursa programda sebze ve meyveler, protein grubu fakat yağsız bunun dışında da kepekli tahılların bulunduğu bilinir. Diyetin içeriğinde ilave sodyum tüketimi ve ilave şeker tüketimi kısıtlanmaktadır.
Diyet Amerika halkı için yüksek tansiyonu düşürmeyi hedeflese de diyete düzenli uyulduğunda sağlıklı bir şekilde kilo da verilebilir. Fakat her birey kendine özgü olduğu gibi her diyet programı da kişiye özgü olmalıdır. Hayata tam olarak adapte edilemeyen diyetler sürdürülemez. Bu nedenle uygulanan diyetin içeriğinin sürdürebileceğiniz şekilde olmasına dikkat etmelisiniz.
DASH Diyeti Hangi Durumlarda Uygulanır?
DASH diyeti hipertansiyonu önlemek amacıyla kullanılır. Amerika halkında yaygın olarak tüketilen fast food kültürüyle birlikte sağlıksız beslenmenin getirdiği sonuçlar bozulmuş bir sağlık olarak dönüş yapmaktadır. Sürekli tüketilen sağlıksız yiyecekler ve hareketsiz yaşam sonucu tıkanan damarlarla birlikte ilerleyen yaşlarda obezite, kalp damar hastalıkları ve hipertansiyon görülmektedir.
Bu diyet hipertansiyonu olan hastalarda kullanılmasının yanında dolaşım ve kalp damar sisteminde problemler olan bireylerde, genetik olarak veya çevresel sebeplerle hipertansiyon riski olan kişilerde de kullanılabilir. Bu riskleri taşımayan bireyler için de sağlıklı beslenmek isteyen birinin kullanabileceği sürdürülebilir diyetlerden biridir. Kilo vermek amacıyla kullanmak çok doğru olmayacaktır. Kilo vermek amacıyla diyetisyen ve doktorunuza danışmadan genel sağlık durumunuza ve kan değerleriniz bilinmeden herhangi bir diyet türünü zayıflamak amacıyla denemeyiniz. Kısa vadede sonuç alsanız bile uzun vadede kilo problemleriyle uğraşabilirsiniz.
DASH Diyeti Nasıl yapılır?
Bu diyette bazı yasaklar vardır. Bunlar sodyum alımını düşürmek amacıyla tuz tüketimi yasaklar arasındadır. Diğer bir yasak ise rafine şeker tüketimi ve basit karbonhidratlardan oluşur. Bunların yanında genellikle yüksek lif, kalsiyum, potasyum ve magnezyum bakımından yüksek bir beslenme düzeni oluşturulmaya çalışılmıştır. Diyet içeriğinde az miktarda sağlıklı yağlar, meyve ve sebzeler, tam tahıllar, az yağlı protein içerikleri bulunur. Yüksek tansiyon hastalarında ve riski taşıyanlarda doktor ve diyetisyenle birlikte kişiye özel, kişinin boy ve kilosuna göre, yaşam tarzına uygun şekilde hazırlanır ve takip edilir.
Diyette tahıl kullanımı günde 6-8 porsiyon arasındadır. Tahıllar arasında ekmek, yulaf, pirinç, bulgur, makarna bulunur. Fakat diyet içeriğine göre tam tahıl kullanmak gerektiğinden beyaz ekmek yerine tam buğday ekmeği, makarna yerine tam buğday makarna, pirinç yerine esmer pirinç kullanımı gibi alternatiflerle liste hazırlanır. Tam tahıllar daha fazla lif ve daha az yağ içerir.
Diyetteki sebze ve meyvelerde günde ortalama 4-5 porsiyon kullanılır. Buradaki sebze ve meyvelerde potasyum ve magnezyum değerlerinden zengin olanlar kullanılabilir. Sebzeleri konserve şeklinde değil taze veya dondurulmuş şekilde kullanılmalıdır. Eğer konserve kullanılacaksa sodyum içeriği kontrol edilip alınmalıdır. Meyvelerde de benzer şekilde ve benzer içerikte kullanılır. Ara öğünlerde yoğurt, süt gibi alternatiflerle tüketilebilir.
Süt ve süt ürünleri günde 2-3 porsiyon kullanılır. Kalsiyum açısından zengin olan süt ve ürünleri diyette tüketilir. Fakat tüketilirken yağına dikkat edilmelidir. Yağsız süt ve yoğurt tüketilmelidir. Yoğurdun kaymak kısmını tüketmeyiniz.
Et grubunda günde ortalama 200 gram kadar tüketilebilir. Kırmızı et yerine tavuk balık gibi beyaz et tercih edilmelidir. Çok yağlı balıklar tüketilmemeli, tavuğun deri kısımlarını ve yağlı bölümlerini tüketmemeye dikkat edilmelidir.
Diyette belli başlı yasaklar vardır. Bunlar işlenmiş etler, rafine şeker ve bundan üretilen kurabiye, gibi ürünlerin tamamı, tüm paketli gıdalar, alkol, hazır gıdalar, basit karbonhidratlar gibi besinlerden uzak durulmalıdır.
Bu diyet yüksek tansiyonlu kişilerde tansiyonu dengelemek ve gün içindeki dalgalanmaları önlemek amacıyla kullanılır. Sürdürülebilir bir diyettir bunun yanında fiziksel aktivite de yapılmalıdır. Kişinin fiziksel durumu veya bireysel tercihlerine göre kendi seçtiği fiziksel aktiviteleri veya hiçbiri olmazsa en azından günlük olarak yürüyüş yapmalıdır. Bu beyin kanaması, felç, kalp krizi gibi hipertansiyondan dolayı oluşabilen rahatsızlıkların da önüne geçecektir.
