Alışveriş bağımlılığı bir diğer adıyla onyomani, dikkate alınması ve tedavi sürecine girilmesi gereken bir psikolojik rahatsızlıktır. Araştırmalara göre alış veriş yapmak, insan üzerinde mutluluk hormonu olan seratonin salgılamaktadır. Alış veriş bağımlılığı kadınların %47,9 oranında görülmekteyken, erkeklerin %37,4 oranında görülmektedir. Alış veriş bağımlılığı rahatsızlığına sahip kişiler, alış veriş yaptıktan sonra olumlu duygular yaşarlar ve zaman ilerdikce bunu kötü ve olumsuz duygulardan kaçmak için bağımlılık haline getirirler. Hastalığın ileri seviyelerinde birey, alış veriş eyleminden sonra suçluluk duygusu hissetmeye başlar.
Alışveriş Bağımlılığı Nedir?
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi alış veriş bağımlılığına (onyomani) sahip kişiler olumsuz duygu ve olaylardan kaçmak için alış veriş yapmaya yönelirler. Anlık olarak iyi hissetme ve olan sorundan uzaklaşmak hedeflenir fakat bu durum geçici bir süreçtir. Alış veriş eyleminden sonra suçluluk duygusu yaşayan birey için durum kısır döngü halini alır. Takıntılı dürtüsel bir davranış bozukluğu söz konusudur.
Alışveriş Bağımlılığı Belirtileri
İlk başta genellikle kontrolsüzce ve ihtiyaç dışı şeyleri satın alma dürtüsüyle başlar. Alış veriş yapma ve aşırı para harcama isteği doğar.
- Alış veriş yaptıktan sonra kişinin kendini iyi ve güçlü hissetmesi
- Kişinin kendisini kötü hissettiği anlarda alış veriş yapma dürtüsünün oluşması ve bu dürtüye karşı koyamaması
- Her seferinde planlandığından daha fazla alış veriş yapılması ve para harcanması
- Harcanan miktarın gittikçe yükselmesi
- Alış veriş yapan kişinin ailesi ve yakın çevresi tarafından olumsuz tepkilerle karşılaşması
- Alış veriş esnasında kişinin kendini kontrol edememesi, gördüğü her şeyi satın almak istemesi
Alış veriş bağımlılığına sahip bireyde, kızgın, kaygılı, stresli veya üzgün hissettiği zamanlarda para harcama isteği ortaya çıkarken, alış veriş sırasında zevk, tatminlik, çoşku ve keyif gibi duyguları yaşar ve alış veriş paketlerine baktıkça rahatlar. Daha sonrasında bu durumdan suçluluk hissetmeye başlar. Bu psikolojik rahatsızlık kişinin hayatını maddi ve manevi anlamda olumsuz yönde etkiler.
Alışveriş Bağımlılığı Tedavi Süreci
Alış veriş bağımlılığı tedavi edilmesi gerekilen ciddi bir bağımlılık türüdür. Özellikle günümüzde sıklıkla rastlanmaktadır. Tedavi sürecinde hastanın davranışlarını kontrol altına alacak ilaçlar ve antidepresanlar kullanılabilmektedir. Bilişsel davranışçı terapileri ile de desteklenerek, bağımlılığın neyden, hangi travmalardan kaynaklı olduğu saptanır. Bu noktada EMDR terapisi oldukça fayda sağlar ve hastalığın tedavi sürecini kısaltır.
