Büyük fabrikalardan evlerimizde ki vana nedir sorusunun yanında musluklara kadar hatta yüksek bara sahip barajlarda dahil olmak üzere birçok alanda kullanılan vanalar, kimyasal sektöründe de önemli bir yere sahiptir. Hayatımız da yer etmiş bu aparat ne işe yarar ve çeşitleri nelerdir? Birlikte öğrenelim.
Vana Nedir?
Vana; İtalyancadan dilimize geçmiştir. Anlamı; gaz ve sıvı çıkış deliği olan vano’dan türemiştir. Kelimenin kökünü incelediğimiz zaman Latincede boş anlamında ki vanus sözcüğünden türediği görülmektedir. Bizdeki kelime anlamı ise; boruların içerisinden geçmekte olan suyun akışını kesmeye, durdurmaya ve yönünü değiştirmek için kullanılan, iki boru arasında bulunan aparata vana denir. Tanımlardan da anlaşıldığı üzere akışının kontrol edilmesine yarayan bir araçtır. Akışkan grubuna ise sıvı, gaz ve plazma denmektedir. Akışkan maddelerin çeşitli olmasından dolayı vanalar da çeşitlilik göstermektedir.
Vanalar Ne İçin Kullanılır?
Boruların içindeki akışı durdurmaya, serbest kalmasına ve akış yönünü değiştirmeye yaramaktadır. Vanalar sadece akışı kontrol etmek için kullanılmaz. Boru içindeki basınç, debi, yönü ve diğer materyalleri de kontrol etmenizi sağlar. Basınç farkına ve sıcaklıklara göre -270 ° sıcağa ve 7000 bar basınca kadar dayanıklı vanalar bulunmaktadır.
Vanaların Çeşitleri
Akış cinsi, basınç hacmi ve kullanılacağı alanlara göre birçok çeşit bulunmaktadır..
Sürgülü Vana Nedir?
Tamamen açık ya da kapalı biçimde çalışma sağlayan vanalardır. Basınç kaybının asgari düzeyde olması gereken yerlerde kullanılmaktadır. Yerüstünde ve yeraltında kullanılması uygundur ve sıklıkla tercih edilir. Bakıma ihtiyaç duymamaktadır. Kir birikimine ve toza karşı problemler olmaz.
Kelebek Vana Nedir?
Küçük bir çapı olduğundan dolayı tercih sebebidir. Sızdırma yapmayan bu vanalar sıvı, gaz diğer akışkan maddelerin kontrolünü sağlar. Kullanımı kolay ve ekonomik bir uygulama sunduğu için küresel vanalara göre daha çok tercih edilir.
Küresel Vana Nedir?
90 derecelik açıyla dönebilmektedir. Açma kapamanın çok olduğu yerlerde kullanılmaktadır. Uzun ömürlülüğü sayesinde sık tercih edilir. Az yer kaplamaktadır, sızdırma olayı olmaz ve basınca karşı dayanıklıdır.
Diyaframlı Vana Nedir?
Çift yönlü vanalardır. Sıvı basıncına göre açma kapama özellikleri vardır. Katı maddeleri taşırken bile sızdırma yapmazlar.
Glop Vana Nedir?
Hassa sıvı akışlarında sık tercih edilir. Aşırı sıcaklığa dayanıklı ve yüksek basınçlara dayanan birçok çeşitleri var. Çok sık açma kapamaya uygumdur ve sızdırma olayı yoktur.
Çek Valf Vana Nedir?
Emniyetli vanalardandır. Akışın geri dönmesini önler ve verimli bir çalışma sağlar. Basınca göre açılır kapanır.
Kilitli Vanalar Nedir?
Tüm vanalar açılıp kapağı önleyen bir işleyişe sahiptir. Kol tipinde ki vanalar ise daha güvenilir olmaktadır. Selenoid Vanalar, İçerisinde bulunan bobinlere elektrik verilmesi ile çalışmaktadırlar. Akış kontrolünü sağlayan elektromanyetik vanalarda denir. Elektrik akımı ile akışkanlar çıkışa doğru ilerletilir. Akım sona erdiği zaman vana eski haline dönmüş olur.
Vanalar Nerede Kullanılır?
- Kimyasal sektörlerde,
- Yüksek basınçlı buhar uygulamalarında,
- Kimya ve kimyasal laboratuvarları,
- Gıda tesislerinde,
- Bahçe sulama sistemlerinde,
- Tekstillerde,
- Çamaşır ve bulaşık makineleri su alıp ve boşaltma sistemlerinde,
- Gemi inşaatında,
- Doğalgaz hat ve tesisinde,
- Yangın söndürme tesisatlarında,
- Açma kapama musluklarında,
- Enerji istasyonlarında,
- Kimyasal ve petrokimyasal tesislerinde,
- Gaz ve egzoz hatlarında,
- Deniz suyu transferinde,
- Boru tesisatlarında,
- Asidik olmayan akışkan tesisatında,
- Sıhhi tesisatlarında,
- Enerji üretiminde,
- Mühendislik projelerinde,
- Kızgın yağlar tesisatında,
- Sıcak su tesislerinde,
Genellik üstte sıralamış olduğumuz alanlarda kullanımı yaygındır. Diğer vana çeşitleri de şu şekildedir;
Sürgülü Vanalar
tam geçiş için kullanılırlar ve minimum basınç kaybı saplarlar. Endüstrilerde ve tekstil firmalarında, enerji üretimi yapan tesislerden, gemi inşaatı yapan yerler, gıda ve kimya sektörü gibi alanlarda sıklıkla kullanılır.
Kelebek Vanalar
Su temin etmeye, atık suları atmaya, bina tesisatlarında, yangın korumada ve endüstriyel fabrikalarda ve bunun gibi yerlerde çok geniş bir alana sahiptir. Tozlu ve partikül içeren akışkanların geçişini kolaylaştırır. Kimyasal sektöründe sıklıkla tercih edilir.
Küresel Vanalar
Doğalgaz hattı, soğutma ve ısıtma sağlayan hatlarda, kimyasal sektörlerde, gıda üretim tesisleri, gemi inşa fabrikalarında kullanılır. Sert ve fazla akışkan sıvıların olduğu yerde kullanılabilir ve paslanma yapmazlar. Kimya sektörlerinde sıklıkla tercih edilir.
Diyafram Vanalar
Uzaktan kontrol edilebilen vanalardır. Uzaktan açılır kapanır sistemleri vardır. Teması engelleme ve akışı durdurma gibi işlemlerde önleyici olarak kullanılır.
Glob Vanalar
Yakıt ve yağ akışkanlarında, sıcak ve soğuk olan su fabrikalarında, buhar fabrikalarında, sıcak yağ fabrikalarında ve buna benzer yerlerde karşımıza çıkmaktadır.
Çekvalfler
Isıtma sistemlerinde, klima montajlarında ve havalandırma sistemlerinde sıklıkla kullanılır.
Kilitli Vanalar
Yanlışlıkla ve kaza eseri kapanma önlemi alınması gerekli yerlerde kullanılır.
Selenoid Vanalar
Günlük kullandığımız eşyaların yapılarında sıklıkla karşılaştığımız bir vanadır. Bulaşık makinesi ve çamaşır makinesi su alıp verme kısmında, bahçe de sulama yapımında, merkezi ısıtma sistemlerinde akan sıcak suyun hareketini düzenlemeye yararlar.
