Potasyumun faydaları merak edilen konular arkasındadır. Potasyum besinlerde bulunan minerallerden biridir. Vücudumuzda birçok işlemi yerine getirir. Eksikliğinde bazı rahatsızlıklar yaşanır. Yaşam için vazgeçilmez minerallerden birisidir. Elektrolit bir mineral olduğu için sinirlerin uyarılara cevap vermesinde ve kasların kasılmasında önemli bir rol oynar. Potasyumun kaynaklarını, faydalarını, eksikliklerini inceleyelim
Potasyum Nedir?
Potasyum vücutta sıvı elektrolit dengesini sağlayan hayati öneme sahip bir elementtir. Hücre içi sıvıda yüksek miktarlarda bulunur. Bu mineralin vücutta yüksek miktarlarda bulunması da düşük miktarlarda bulunması da büyük sağlık sorunlarına yol açabilir. İnce bağırsaktan emilir ve böbrekler tarafından atılır. Bu mineralin günlük gereksinimi yetişkinler için 2 gramdır.
Vücutta sodyum ile birlikte çalışarak sıvı elektrolit dengesi sağlayan bu mineral hücre içi sıvının devamlı olmasını sağlar. Bu mineral vücuttaki kaslarda özellikle iskelet ve kalp kasında aktive için kullanılır. Bu sebeple çok önemlidir. Bunun yanında karbonhidrat ve protein metabolizmasında da rol alır. Vücuda alınan fazla glikozun glikojen çevrilmesini sağlayan sistemde görevlidir. Eksikliğinde metabolizmada ve hücre içi dengede problemler yaratır.
Potasyum Faydaları
Bu mineral bahsedildiği gibi sıvı elektrolit dengesi, sinirlerde sinyallerin iletilmesi, kas kasılması gibi birçok durumda rol oynar. Bazı sistemlerde sodyumla birlikte çalışır fakat sodyumdan farkı kaslara etki edebilmesi ve kan basıncında etkili olmasıdır. Potasyumun faydalarından bazıları da şu şekildedir:
Bu mineral sayesinde kan damarları genişler ve bu durum kan basıncının düşmesini sağlar. Bu durumda risk faktörü olan kalp hastalıklarını önlemekte bu mineralin etkisi büyüktür. Eksikliği de vücutta fazla olması da kötü birçok etkiye sebep olacağından dengede kalması önemlidir.
Bu mineralin düşük olması kemiklerden kalsiyumun kaybolmasına neden olabilir. Bu durumda vücutta idrarla birlikte daha fazla kalsiyum atılır. Bu durumda mineralin düşük olması böbrek taşlarına sebep olabilir.
Bu mineral kemikleri de besler ve korur. Kemik erimesi durumunda faydalı minerallerden biridir. Kemik erimesi yaşanan durumlarda bu mineralle de önlem almak mümkündür. Bunun yanında kas sistemine de etkilidir. Kas kütlesinin artmasını sağlayan minerallerden biridir. Bu minerali içeren besinlerin tüketimi arttığında felç riskinin azaldığı görülmüştür. Ayrıca insülin direnci ve diyabet gibi hastalıklarda da bu mineralin olumlu etkiler yarattığı gözlemlenmiştir.
Potasyum Yüksekliği Nedir?
Böbrekler işlevini tam yapmadığı durumlarda bu mineralin kanda değeri yükselir. Bu durumlarda uygun diyet programıyla bu minerali içeren besinler diyet listesinden çıkarılır. Vücut ortamında bu mineralin fazla olması durumuyla ilişkilidir. Bu mineralin hücre dışına kaymasıyla veya aşırı miktarda mineral alımına karşı mineralin atımının az olması durumunda kan değerleri yüksek çıkar. Bunun yanında bazı hastalıklarda kullanılan ilaçlar kandaki bu mineralin değerinin yüksek çıkmasına sebep olabilir. Böbrek yetmezliği durumunda, diyabet durumunda kullanılan ilaçlar ve insülin kullanımı, NSAIDS grubu ilaçlar (Non -steroidal anti -inflammatory ilaçlar) kortizon kullanımı, Heparin kullanımı gibi ilaçlarda potasyumun yükselme durumu gözlenebilir.
Potasyum Eksikliği Nedir?
Potasyumun 3.5 mmol/l altına düşmesi durumunda bu mineralin eksikliği söz konusudur. Bu duruma hipokalemi adı verilir. Hipokalemi durumunda genellikle besin kaynaklı bir sebep olmaz. Çünkü günlük tüketilen besinlerden bu mineralin günlük ihtiyacını kolaylıkla karşılanır. Bunların sebebi bu mineralin atımıyla alakalıdır. Bu mineralin fazlası böbreklerden idrar yoluyla atılır. Bunun yanında dışkı ve ter yoluyla da atılabilir.
İshal, kusma durumlarında, diüretik (idrar atıcı) ilaç kullanımında veya tansiyon ilaçları gibi sıvı kaybı yaşatan ilaçların kullanımı sonucu eksikliği görülebilir. Genellikle bu mineralin eksikliği ishallerde ve emilim bozukluğu yaşayan hastalarda görülür. Bu mineralin aşırı düşük olması durumunda halsizlik, güçsüzlük, nefes alma da zorlanma, kas krampları gibi durumlar yaratabilir. Bunun yanında böbrek hastalarında görmede bulanıklık, zihin bulanıklığı gibi sorunlara da yol açar. Ayrıca düşük potasyum kalp ritminde düzensizlik yaratabilir.
Potasyum Kaynakları
Bu mineralin kaynakları arasında bazı minerallerde olduğu gibi ıspanak, marul, roka gibi yeşil yapraklı sebzeler vardır. Bu sebzeler sadece bu mineralden değil, birçok mineralden zengindir. Aynı zamanda iyi lif kaynağı olduklarından bağırsak problemlerine karşı olumlu etkileri vardır.
Bunun yanı sıra mercimek, fasulye gibi kuru baklagiller, kuruyemişler, patates, kuru kayısı, kuru üzüm gibi kuru yemişler de iyi potasyum kaynaklarındandır. Gün içinde ara öğününüze ekleyeceğiniz birkaç kuruyemiş veya kuru meyve ile günlük potasyum ihtiyacının bir kısmını karşılayabilirsiniz. Bunun yanında muz, erik, avokado gibi meyveler de bu mineral açısından zengin meyveler arasında yer alır.
